"ความฉลาด" กับ "ปัญญา" เป็นคนละเรื่องกัน ...
ความฉลาดเป็นความสามารถอย่างหนึ่งในการดำรงอยู่
ส่วนปัญญาเป็นภาวะอย่างหนึ่งในการดำรงอยู่
ในโลกนี้ คนฉลาดมีไม่มาก คาดว่าประมาณหนึ่งในสิบ ส่วนคนมีปัญญายิ่งหายาก คาดว่าราวหนึ่งในร้อย ก็ดูเถิด แม้โสเครตีสที่เห็นพ้องกันว่าเป็นคนมีปัญญาก็ยังยอมรับว่า หากยึดตามข้อเรียกร้องของความมีปัญญาแล้ว ตนนั้นไม่รู้อะไรเลย
ในชีวิตจริง คนที่ไม่เสียเปรียบคือคนฉลาด
ส่วนคนที่ยอมเสียเปรียบคือคนมีปัญญา
คนฉลาดจะรักษาผลประโยชน์ของตนไว้ได้เสมอเมื่อทำงานกับคนอื่น เช่น ทำการค้า พวกเขาจะค้าขายได้ดีจนได้กำไรงาม
ส่วนคนมีปัญญาจะไม่ยอมแสวงหาผลประโยชน์สูงสุดทางการค้าเด็ดขาด การค้าบางอย่าง แม้ต้องแถมเงินก็ยังยอม
คนฉลาดรู้ว่าตนทำอะไรได้
ส่วนคนมีปัญญาเข้าใจว่าตนทำอะไรไม่ได้
คนฉลาดกุมโอกาสได้ รู้ว่าควรลงมือเมื่อใด
คนมีปัญญารู้ว่า ควรปล่อยมือเมื่อใด
ดังนั้น หยิบขึ้นมาได้คือฉลาด แต่วางลงได้จึงเป็นปัญญา
คนฉลาดมักแสดงด้านที่เปล่งประกายของตน นั่นก็คือลอกคราบออกมา
ส่วนคนมีปัญญาจะปล่อยให้คนอื่นแสดงด้านที่เปล่งประกาย
เช่นในงานสังสรรค์ คนฉลาดปากไม่ว่าง พูดคุยได้เรื่อยๆ จึงเป็นกาน้ำชา ส่วนคนมีปัญญา หูไม่ว่าง ตั้งใจฟังคนอื่น จึงเป็นถ้วยน้ำชา น้ำในกาน้ำชาย่อมต้องเทใส่ถ้วยน้ำชา
คนฉลาดเน้นรายละเอียด ส่วนคนมีปัญญาเน้นองค์รวม
คนฉลาดวิตกกังวลมาก นอนไม่หลับกันโดยทั่วไป ดังนั้น คนฉลาดจะรู้สึกไวกว่าคนทั่วไป
ส่วนคนมีปัญญาลี้ห่างความวิตกกังวล ลุถึงขั้นที่ "ไม่ยินดีในวัตถุ ไม่เสียใจกับตนเอง" คนมีปัญญาจึงกินได้ นอนหลับ
ดังนั้นคนฉลาดมักวายชนม์เร็ว ส่วนคนมีปัญญาจะไร้ทุกข์ไร้กังวล จึงมักอายุยืนนานกว่า
คนฉลาดใคร่อยากเปลี่ยนแปลงคนอื่น ให้คนอื่นทำตามเจตนาของตน
ส่วนคนมีปัญญามักปล่อยไปตามธรรมชาติ
ดังนั้น มนุษยสัมพันธ์ของคนฉลาดจะเครียดง่าย ส่วนของคนมีปัญญาจะผ่อนคลาย
คนฉลาดส่วนใหญ่ฉลาดแต่กำเนิด ได้ประโยชน์ทางพันธุกรรม ส่วนปัญญานั้นต้องอาศัยการเพียรบำเพ็ญ
ความฉลาดจะได้ความรู้มาก ส่วนความมีปัญญาทำให้คนมีวัฒนธรรม กลับกัน คนยิ่งมีความรู้ก็ยิ่งฉลาด ส่วนคนยิ่งมีวัฒนธรรมก็ยิ่งมีปัญญา
ความฉลาดพึ่งหู ตา ที่เรียกว่าหูตาดูฉลาด
ส่วนปัญญาอาศัยจิตวิญญาณ ก็คือ ปัญญาเกิดแต่ใจ
วิทยาศาสตร์ทำให้คนฉลาด
ปรัชญาสอนปัญญาคน
ความฉลาดนำมาซึ่งทรัพย์สินและอำนาจ ปัญญานำมาซึ่งความสุข เพราะคนฉลาดมักมีความสามารถ และในความเป็นจริง ความสามารถเหล่านี้จะแปรเป็นความมั่งคั่งกับอำนาจหากโอกาสอำนวย ทว่า ความมั่งคั่งและอำนาจกับความสุขนั้น บ่อยครั้งไม่เป็นสัดส่วนกัน
ความสุขเกิดแต่ใจ ดังนั้น หากแสวงความสามารถ ความฉลาดก็เพียงพอ แต่หากแสวงหลุดพ้นจากทุกข์ ไม่มีปัญญาทำไม่ได้
... คำจีน : ไม่ทราบผู้เขียน
... แปล : วิภาดา กิตติโกวิท
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น