วิสังขาร

สิ่งที่เกิดขึ้นแล้วก็ดับไปเรียกว่าสังขาร 

มีเหตุแล้วก็เกิดขึ้นมาเรียกว่าสังขาร 

สังขารมีทั้งรูปธรรม 

อย่างร่างกายเราก็เป็นสังขารอย่างหนึ่ง 

ความรู้สึกนึกคิดจิตใจก็เป็นสังขารอีกอย่างหนึ่ง 

เกิดแล้วก็ดับ ๆ มีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ 

สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง เกิดขึ้นแล้วดับไป มีแล้วหายไป 

สังขารทั้งหลายเป็นทุกข์ คือมันทนอยู่ตลอดไปไม่ได้ 

มันถูกบีบคั้นให้แตกสลายอยู่ตลอดเวลา 

มีสิ่งที่ไม่ใช่สังขาร วิสังขาร 

วิสังขารคือพระนิพพาน พระนิพพานไม่มีการเกิดขึ้น 

ฉะนั้นพระนิพพานไม่มีการดับไป ไม่ใช่สังขาร 

เราเรียนสังขารนี้ให้ดี พอเรียนสังขารได้ดีแล้ว 

วันหนึ่งเราจะเห็นวิสังขาร สิ่งที่เหนือการเกิดดับ 

ส่วนธาตุขันธ์อะไรนี่มันเป็นสังขาร 

อย่างไรก็เกิดดับ มีได้เสื่อมได้ 

ถ้าเราภาวนาจิตมันถึงวิสังขาร มันคล้าย ๆ 

ครูบาอาจารย์สมัยโบราณท่านเปรียบ 

เหมือนเราเคี่ยวกะทิ 

เคี่ยวจนกระทั่งมันเป็นน้ำมันขึ้นมา แยกชั้นออกมา 

น้ำมันก็ไม่กลับเข้าไปรวมกับน้ำกะทิที่เหลือแล้ว 

ฉะนั้นจิตที่มันเรียนรู้สังขารแจ่มแจ้ง 

มันจะถอดถอนตัวเองขึ้นเหนือสังขารเป็นวิสังขาร 

เมื่อจิตมันเข้าถึงวิสังขาร 

มันจะไม่กลับเข้าไปรวมกับสังขารอีก 

ส่วนสังขารก็แก่ไป เจ็บไป ตายไป 

เป็นธรรมชาติธรรมดา 

สิ่งเหล่านี้พวกเราต้องค่อย ๆ ภาวนาไป 

พากเพียรไป ตั้งใจให้เด็ดเดี่ยว ทุกวัน ๆ 

เตือนตัวเองชีวิตของเราสั้นนิดเดียว จะอยู่ได้อีกสักกี่ปีก็ไม่รู้ 

ก่อนจะตายต้องหาสิ่งที่ดีที่สุด ให้ติดเนื้อติดตัวเราไป 

ไม่เคยรักษาศีลก็รักษาเสีย ไม่เคยฝึกสมาธิก็ฝึกเสีย 

ไม่เคยทำวิปัสสนาก็ทำเสีย 

ค่อย ๆ พัฒนาตัวเองขึ้นไปเป็นลำดับ ๆ จนเกิดปัญญา 

ปัญญาขั้นต้นก็จะเห็นว่า 'สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นก็ดับ' 

ปัญญาขั้นกลางก็จะเห็น 'รูปทั้งหลายนั้นคือตัวทุกข์'

ปัญญาขั้นสูงก็จะเห็น 'นามทั้งหลายนั้นเป็นตัวทุกข์' 

พ้นจากรูปพ้นจากนามไป ก็จะไปรู้จักวิสังขาร

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

วัดสวนสันติธรรม

21 พฤษภาคม 2565