มนุษย์นี่แหละจะเป็นผู้ปฏิบัติให้ถึงซึ่งความบริสุทธิ์ได้ ฉะนั้น จึงบ่อควรน้อยเนื้อต่ำใจว่าตนมีบุญวาสนาน้อย

คำสอนของปู่มั่น เพิ่น (ท่าน) ว่า

ฐานะอันมีเลิศอยู่ในโลกมนุษย์ ฐานะเป็นเลิศเป็นทางดำเนินไปเพื่อความบริสุทธิ์ของสัตว์ อธิบายว่าพวกเรานี่แหละได้รับมรดกมาแล้วจากบิดามารดา กล่าวคือ ตัวเรานี่แหละอันได้กำเนิดเกิดมาเป็นมนุษย์ซึ่งเป็นชาติสูงสุด เป็นผู้เลิศตั้งอยู่ในฐานะอันเป็นเลิศด้วยดี มีการสมบัติ วาจาสมบัติ และมโนสมบัติ จะสร้างเอาสมบัติภายนอก กล่าวคือ ทรัพย์สินเงินทองอย่างไรก็พอได้ จะสร้างเอาสมบัติภายในกล่าวคือ มรรค ผล พระนิพพาน ธรรมวิเศษก็พอได้ พระองค์ทรงบัญญัติพระธรรมวินัย ทรงบัญญัติแก่พวกเรานี้เอง บ่ได้ ทรงบัญญัติ แก่ช้าง ม้าโคกระบือ ที่ไหนเลย มนุษย์นี่แหละจะเป็นผู้ปฏิบัติให้ถึงซึ่งความบริสุทธิ์ได้

ฉะนั้น จึงบ่อควรน้อยเนื้อต่ำใจว่าตนมีบุญวาสนาน้อย เพราะมนุษย์ทำได้ เมื่อมีทำให้ยิ่งได้ สมกับเทศนามาในพระเวสสันดรชาดกว่า “ทานัง เทติ ศีลังรักคติ ภาวนัง ภาเวตะวา เอกัจโจ สักกัง คัจฉะติ เอกัจโจ

โมกขังคัจฉะติ นิสสังสะยัง เมื่อใด ได้ทำกองการกุศล เป็นต้นว่า ให้ทาน รักษาศีลเจริญภาวนา ตามคำสั่งสอนของพระบรมศาสดาจารย์เจ้าแล้ว บางพวกทำน้อยก็ต้องไปสู่สุคติ บางพวกเขาขยันทำจริง พร้อมทั้งวาสนาบารมีของเขาประกอบกับ ก็สามารถเข้าสู่พระนิพพานได้ไม่ต้องสงสัยเลย พวกสัตว์เดรัจฉานท่านไม่ได้กล่าวว่าเลิศ เพราะจะมาทำเหมือนมนุษย์ไม่ได้

จึงสมกับคำว่า มนุษย์นี้เป็นผู้เลิศ ตั้งอยู่ในฐานะเลิศด้วยดี สามารถนำตนเข้าสู่มรรคผลนิพพานได้ นักปราชญ์ผู้มีปัญญาไม่ควรให้สิ่งที่ล่วงมาแล้วให้มาข้องอยู่ภายในใจ ไม่ควรมุ่งหวังในสิ่งที่ไม่มาถึงสิ่งใดที่ล่วงไปแล้ว ละไปแล้วสิ่งใดที่ยังไม่เกิดขึ้นก็ยังไม่มาถึง ควรพิจารณาเป็นปัจจุบันธรรมอันเกิดขึ้นเฉพาะในหน้าที่นั้น ไม่งอนแงน ไม่คลอนแคลนบุคคลที่ได้มาเห็นเป็นเช่นนี้ ควรเจริญเนือง ๆ ซึ่งธรรมชาติธรรม ชราธรรม พยาธิธรรม มรณะธรรม ความเพียรเผากิเลสให้เร่าร้อน พึงกระทำในวันนี้แหละ ใครจะรู้ว่าความตายจะมีในวันพรุ่งนี้ทีเดียว ความต่อสู้กับพญามัจจุราช คือความตาย ผู้มีเสนาใหญ่ย่อมมีแก่เรานักปราชญ์ผู้สงบระงับ ย่อมกล่าวสรรเสริญผู้มีธรรมเป็นเครื่องอยู่ ผู้มีความเพียรอันเผากิเลสให้เร่าร้อนทั้งกลางวันและกลางคืน อย่างนี้แล เรียกว่า ผู้มีราตรี เดียวเจริญ ถึงว่าจะมีชีวิตอยู่วันเดียว ก็ประเสริฐกว่าบุคคลผู้มีความประมาทอันเป็นอยู่ตั้งร้อยปี

เอวัง ก็มีด้วยประการฉะนี้

• พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต •

#ที่มา ที่ระลึกงานประชุมเพลิงสรีระสังขาร
หลวงปู่อ่ำ ธมฺมกาโม (พระครูสันติวรญาณ)