พิจารณาปัจจัย ๔ เอาไว้ จักได้มีความสุขทั้งปัจจุบันและสัมปรายภพ

พระธรรมคำสอน "สมเด็จองค์ปฐม"

ร่างกายเป็นรังของโรค
การปฏิบัติต่อร่างกายอย่างถูกต้อง
ควรทำอย่างไร?

การบริโภคอาหารและยา
พึงพิจารณาผล
ที่เกิดคุณและเกิดโทษแก่ร่างกาย
เป็นการยังอัตภาพให้เป็นไป
มิใช่เพื่อความเอร็ดอร่อย
หรือเพื่อความอ้วนพีผ่องใส
คนส่วนใหญ่กินอาหารด้วยความติดรส
กินยาเพื่อหวังจักให้ร่างกายไม่ตาย

แต่ตามความเป็นจริง
อาหารชนิดใด ยาชนิดใดก็ตาม
ไม่สามารถที่จักยับยั้ง
ความแก่-ความเจ็บ-ความตายของร่างกายไปได้
เพียงแต่ระงับทุกขเวทนา
บรรเทาการเสียดแทงของร่างกายไปได้ชั่วคราวเท่านั้น
และคนส่วนใหญ่ไม่ชอบกินยา
ซึ่งเป็นปกติธรรมของคนทั่วไป
แต่ถ้าผู้ที่เข้าใจในธรรมปฏิบัติ
จักรู้ซึ้งเข้าไปถึงคำว่าปัจจัย ๔
ที่จำเป็นสำหรับการดำรงชีวิตอยู่ของร่างกาย

คำว่ายารักษาโรค
จึงต้องอยู่คู่กับร่างกายที่เป็นรังของโรค
เมื่อร่างกาย มีโรค
จึงจำเป็นต้องกินยารักษาโรค
เป็นการระงับทุกขเวทนา
เป็นการยังอัตภาพให้เป็นไปเช่นเดียวกันกับอาหาร
บุคคลผู้ฝืนไม่กินยา
ก็คือผู้ไม่ยอมรับความเป็นจริง
ว่าร่างกายนี้เป็นโรคนั่นเอง
ต่างกับผู้ที่รักษาโรคให้กับร่างกาย
จักกินยาโดยไม่ต้องฝืนใจ

ยิ่งรู้ว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเรา
เป็นเพียงที่อาศัยชั่วคราว
ก็จักทำการเยียวยารักษา
โดยไม่ให้เกิดเวทนาเข้ามารบกวน
จิตผู้อาศัยร่างกายนี้อยู่
โดยจิตผู้รู้จักทำตามหน้าที่ของผู้อยู่
อันต้องซ่อมแซมบ้าน
ที่ชำรุดทรุดโทรมไปทุกๆ ขณะ
กินยาก็คือซ่อมแซมบ้าน
โดยที่จิตผู้รู้จักไม่ทุกข์-ไม่ร้อนไปด้วย
บ้านนี้อยู่ได้ ก็อยู่ไป

แต่ก็รู้อยู่ตลอดเวลาว่า
สักวันหนึ่ง บ้านนี้พังสลายอย่างแน่นอน
ถึงวาระนั้น จิตผู้รู้ ก็จักจากบ้านนี้ไป
อย่างเป็นสุข มีบ้านอยู่ก็เป็นสุข บ้านพังไป
จากบ้านก็สุข พิจารณาปัจจัย ๔ เอาไว้
จักได้มีความสุขทั้งปัจจุบันและสัมปรายภพ