อุปกิเลส ที่ทำให้ไม่สามารถบรรลุมรรคผลได้

สมัยนึงเมื่ออนุรุทธะ พระนันทิยะ พระกิมพิละ พากันบำเพ็ญเพียรในป่า แต่สมาธิก็ไม่ก้าวหน้า เมื่อเกิดขึ้นแล้วก็ไม่สามารถทรงตัวได้นาน มรรคผลก็ไม่เกิดขึ้นได้ พระอนุรุทเถระเจ้า จึงทูลถามองค์สมเด็จพระภควันต์บรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อพระองค์ได้สดับ จึงตรัสถึงมูล เหตุเพราะบุคคลไม่สามารถทำสมาธิให้ตั้งขึ้นได้ ไม่เจริญก้าวหน้า ไม่สามารถบรรลุมรรคผลได้ เพราะอุปกิเลส ดังนี้คือ

1.วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัยไม่ปักใจ
2.อะมะนะสิการะ ความไม่สนใจ ไม่ใส่ใจไว้ให้ดี
3.ถีนะมิทธะ ความย่อท้อ ความง่วงหงาวหาวนนอน
4.ฉัมภิตัตตะ ความหวาดกลัว สะดุ้งกลัว

5.อุพพิละ ความตื่นเต้น ความยินดีในความรู้ และนิมิต
6.ทุฏฐุลละ ความไม่สงบกาย ไม่ระงับกายสังขาร
7.อัจจารัทธวิริยะ ความเพียรมีมากเกิน
8.อะตีลีนะวิริยะ ความย่อหย่อน ไม่เพียรอย่างต่อเนื่อง
9.อภิชัปปา ความอยากได้ อยากรู้ อยากเห็น อยากเป็น
10.นานัตตะสัญญา ความนึกคิด จดจำ พำเนียกไปต่างๆนานา เพราะสัญญาความจำในเรื่องที่ผ่านมาแล้ว จดจำไว้ เกิดขึ้นขณะทำสมาธิ
11.อตินิชฌายิตัตถะ รูปปานัง ความเพ่งต่อรูปมีมากเกิน ความเพ่งต่อนิมิตมีมากเกิน