การใช้" วิปัสสนาญาณ " สามารถรู้สรรพสิ่งที่อยู่ในข่าย จะถูกรู้ได้

ธรรมชาติของจิต ที่ยังไม่ได้ฝึกฝน
มันก็จะหลงเพลิดเพลินอยู่ในอารมณ์ต่างๆ
ครูบาอาจารย์ท่านเรียกว่า... จิตส่งออก

แต่พอเราฝึกพัฒนาสติอยู่เนืองๆ
จนเกิดสติตั้งมั่น จะเกิดการตื่นรู้ข้างใน
มีความรู้สึกตัวทั่วพร้อม
มีสภาวะจิตตั้งมั่นอยู่
อันนี้คือ "สภาวะของสมาธิ" ความตั้งมั่นที่ถูกต้อง

แต่เมื่อฝึกไปเรื่อยๆ จิตมันจะเกิดการจางคลาย ขยายตัวออก การรับรู้ที่กว้างออกไป
ที่เรียกว่า... รู้ ตื่น เบิกบาน

เมื่อพัฒนาสติถึง ภาวะรู้ตื่นเบิกบาน
สรรพสิ่งที่อยู่ในข่าย ก็จะถูกรู้ ถูกเห็น
แตกดับ ของใคร ของมัน
"เกิดวิปัสสนาญาน"

เพราะฉะนั้น คนที่ละเอียด ก็จะพาให้ฝึกตรงนี้
มีความตื่นรู้ข้างใน กับ มีความเบิกบาน

เวลาเบิกบาน การรับรู้จะกว้าง
เราจะรับรู้ถึงบรรยากาศรอบทิศทางได้แบบ surround 360°องศาเลย
ซึ่งมันจะกว้างออกไปได้เรื่อยๆด้วย
สรรพสิ่งที่อยู่ในข่าย ก็จะถูกรู้ ถูกเห็นทั้งหมด

ส่วนภาวะที่ใจตั้งมั่น มันจะอยู่แค่รับรู้ข้างใน แต่เบิกบาน
บรรยากาศข้างนอก มันก็ถูกรู้

ทั้ง 2 สภาวะนี้ มีความสำคัญ

เวลามันนิ่งข้างใน เป็น " สมถะ "
เป็น " สมาธิ "
เวลามันบานออก เป็น " วิปัสสนาญาณ "
สรรพสิ่งที่อยู่ในข่าย จะถูกรู้ได้

มันต้องใช้ทั้ง 2 สภาวะ

ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า...
สมถะ และวิปัสสนา
ชื่อว่า เข้าคู่กันได้อย่างแน่นแฟ้น

เราจึงต้องฝึก ให้มีจิตตั้งมั่นก่อน มันจะสงบ

และ เมื่อเกิดการเบิกบาน
จะเกิดการเห็นตามความเป็นจริง
เกิดปัญญาญาณ เกิดการรู้แจ้งได้

ที่มา

โดย พระมหาวรพรต กิตติวโร
พระวิปัสสนาจารย์