#ความต่างของฌานกับสมาธิ

#ฌานไม่ต้องใช้ปัญญา 

ถึงแม้จะต้องใช้ปัญญาเบื้องต้นในการพิจารณาก็ตาม ในเมื่อฌานเกิดขึ้นแล้วมีอาการให้เพ่งส่งไปในการชอบใจติดความสงบสุขเป็นเครื่องวัด มิได้ละกิเลส เป็นแต่ทำนิวรณ์ให้สงบเท่านั้น.

#ส่วนสมาธิต้องใช้ปัญญา 

ตั้งแต่เริ่มต้นพิจารณาอารมณ์ เมื่อจิตเป็นอุปจารสมาธิแล้ว ปัญญาพิจารณาธาตุ-ขันธ์-อายตนะยิ่งชัด เป็นการเดินมรรคละสักกายทิฏฐิ-วิจิกิจฉา-สีลัพพตปรามาสได้ ถ้าจะพูดอีกนัยหนึ่ง ฌาน-จิตกล้าหาญปัญญาไม่เกิด ส่วนสมาธิ สติ-สมาธิ-ปัญญา มีความสมดุลย์กัน เดินมรรคสม่ำเสมอ.

หลวงปู่ เทสก์ เทสรังสี